Black Sabbath - Sabbath Bloody Sabbath (1973)

Ik krijg steeds meer het gevoel dat Vol. 4, Sabbath Bloody Sabbath en Sabotage voor mij de drie ultieme Sabbath albums zijn. Ze voelen ook wel een beetje aan als een soort drie eenheid. Op Vol. 4 begon het experimenteren met complexere songstructuren en hoewel dat in mijn ogen tot een behoorlijk geniaal album leidde, was het ook nog behoorlijk onevenwichtig. Op Sabbath Bloody Sabbath is die onevenwichtigheid weg. Elk nummer is hier ongenadig raak. Voor het eerst spelen toetsten een grote rol in de muziek van Sabbath. Tegelijk klinkt de gitaar van Iommi iets minder massief. Maar dat is op geen enkele manier een probleem, want de sinistere sfeer die Sabbath zo uniek en geniaal maakt hangt hier meer dan op welk ander Sabbath album dan ook.
Opvolger Sabotage zou vooral de experimenteerdrift nog een stapje verder doorvoeren. Dat leidde wederom tot een klassier, maar voor nu heeft Sabbath Bloody Sabbath net een streepje voor mij mij.

Voor mij zijn er vier ultieme Sabbath albums. Te beginnen met Paranoid tot en met deze. Wat er aan Sabotage zo geweldig zou zijn probeer ik nog altijd te ontdekken.

Sabotage is een plaat die ik pas recentelijk meer ben gaan waarderen. Ik kan best begrijpen dat je dat het begin van het einde van Ozzy bij Sabbath vind.
Voor mij zijn Paranoid en Master of Reality een soort van opmaten naar de genialiteit die met Vol. 4 begint. Begrijp me niet verkeerd, ik vind Paranoid en Master of Reality geweldig, maar op die albums mist voor mij net dat beetje extra dat ik op Vol. 4 t/m Sabotage wel hoor.

Ik mis het gelijknamige debuutalbum bij jullie. Dat is mijn favoriete Black Sabbath plaat, direct gevolgd door de vier erna, waaronder deze Sabbath Bloody Sabbath.

Het debuut is zeker een goede plaat, maar Ozzy zingt daarop nog zeer matig en bovendien vind ik de laatste drie nummers beduidend minder.

Maar goed, om maar even on topic te blijven, die manco's zijn op Sabbath Bloody Sabbath niet aanwezig. Ozzy zingt erg goed (doet ie eigenlijk vanaf Paranoid al wel) en elk nummer is raak van begin tot eind.

De gemiddelde waardering, afgerond naar 4 sterren kan ik me prima in vinden. Lekker album , alleen Who Are You had voor mij niet op het album gehoeven.

Waarschijnlijk mijn favoriete album uit de Ozzy periode. Eigenlijk geen slechte nummers. Sabbath uit de beginperiode gaat vaak van de hak op de tak en dat is niet altijd even geslaagd. Hier dus wel!

Edit: spiral architect doet me erg aan het latere solo werk van Osbourne denken.

De wisselvalligheid blijft een beetje aan de kont van Sabbath. Een beresterke opener in de vorm van het titelnummer. Om even later weer met Fluff op de proppen te komen, om vervolgens met het weergaloze Sabra Cadabra op de proppen te komen. Killing Yourself to Live is ook al zo'n mastodont van een song. Who Are You? is vervolgens weer flauw. Looking for Today vind ik weer afwisselend en fraai om met Spiral Architect wat saai af te sluiten.
Enkele weergaloze songs laten het oordeel wat positiever uitslaan i.v.m. met enkele andere platen uit de eerste helft van de jaren 70.

Tussenstand:

1. Black Sabbath
2. Master of Reality
3. Sabbath Bloody Sabbath
4. Paranoid
5. Volume. 4

De experimentatiedrift van Black Sabbath krijgt hier goed vorm, na al opgekomen te zijn geweest bij Vol. 4. De nummers zijn sterker en beter uitgewerkt, er is ook een betere flow door het hele album heen. Niet langer heeft het gitaarwerk van Iommi primair de focus, maar maakt de band gebruik van zoveel meer. Uiteraard zijn er nog fantastische riffs te vinden op het album, zoals het titelnummer - deze riff zou ook de inspiratiebron geweest zijn voor het album toen de creativiteit er even uit was bij de bandleden. Ozzy zingt uitstekend op het album en met een stuk meer pit dan voorheen, dit zou op Sabotage zijn toppunt bereiken door de agressie die hij in zijn vocalen op dat album stopt. Het album toont ook aan dat Black Sabbath niet maar 1 trucje kent, het contrast met het andere geniale album Master of Reality is groot, en er zit nog geen 2 jaar tussen. Het album heeft van mij lang op 4,5* gestaan, er staat voor mij echter geen enkel slecht nummer op en ik draai het album graag. Ik kan niet anders dan nu de volle mep geven.
Who Are You? wordt vaak flauw gevonden, ik vind het een sterk nummer, met name door de lyrics. Het is losjes gebaseerd op 1984 van George Orwell - in ieder geval hoe een kleine groep mensen de overgrote meerderheid onder controle willen houden. De protagonist van het lied laat zien dat lang niet iedereen hier mee akkoord gaat.
Yes, I know the secret
That’s within your mind
You think all the people
Who worship you are blind
You’re just like Big Brother
Giving us your trust
And when you have played enough
You’ll just cast our souls
Into the dust

Tussenstand:
1. Paranoid
2. Master of Reality
3. Sabbath Bloody Sabbath
4. Vol. 4
5. Black Sabbath

Best een pittig tempo houden ze toch aan met vijf albums in vier jaartjes tijd, maar tussen deze Sabbath Bloody Sabbath en voorganger Vol. 4 zit toch een dik jaar. Het hoogtepunt op dit album blijft voor mij het titelnummer dat er onmiddellijk staat maar als een nachtkaars uitgaat door die minder gesmaakte fade-out.

Acht nummers met tevens gastrollen voor een nieuw instrumentarium voor Black Sabbath begrippen in de vorm van keyboards, (dwars)fluit van Tony I. en strijkers maar ook met een gastrol voor Yes toetsenist Rick Wakeman op het nummer Sabbra Cadabra. Fluff is een liefelijk instrumentaaltje en met de ogen toe zie je haast jonge konijntjes in de lentezon rondhuppelen in een idyllische settting. Bizar maar waarom niet? Het vormt een ferm contrast met het vlijmscherpe Sabbra Cadabra, hoogtepunt nummer twee voor mij, zelfs met het piano / toetsen intermezzo van Mister Wakeman. Who Are You (te spacey) en Looking for Today (te lovely in de chorussen) ... gaan het ene oor binnen en het andere weer uit. Spiral Architect met strijkers is na al die jaren nog altijd subliem, hoewel ik daar een The Who vibe voel...

Na al die jaren in het onderbewuste te sluimeren was dit een verrassend aangename nieuwe kennismaking met hun vijfde, met een aantal fikse geweldige nummers, met een aantal ongewone Black Sabbath stukken en met een Ozzy die mij nog altijd bevalt, hét element van verrassing ten persoonlijke titel. Ik blijf bij mijn initieel aantal sterren.

Ik verbaas me er elke keer weer over hoe goed deze plaat is. In plaats van afgeschreven te moeten worden als een one trick pony die niets anders meer kan verzinnen dan voortborduren op het principe van de definitieve monotone riff die met Sweet leaf toch eigenlijk al was gefinaliseerd, komt de band hier op de proppen met een uiterst gevarieerde en professionele plaat vol verschillende gitaar- en toetsengeluiden en -kleuren, zeer goed gezongen, met een ruimtelijke en volle sound, afwisselende composities, en functioneel gebruik van synths (nou ja, afgezien van die fliebertjes op Who are you dan) en zelfs strijkers. Het titelnummer gaat voor mij met het openingsnummer van het eerste album de strijd aan om het predikaat van het ultieme Black Sabbath-nummer, Sabbra cadabra bevat één van de meest effectieve wendingen ooit in een rocksong, en in het slotnummer horen we hoe je strijkers op natuurlijke en ongekunstelde wijze kunt inzetten zonder aan geloofwaardigheid te verliezen. Petje af, ook voor het fraaie artwork.

Helemaal mee eens, alhoewel ik Vol. 4 ook wel verrassende momenten vind hebben. En ik vind de sound van Sabbath Bloody Sabbath soms wat dunnetjes op één of andere manier. Maar wat mij betreft is dit de vintage Sabbath plaat met de meeste diepgang en muzikale spanning.

Hoe meer ik dit album hoor, hoe beter ik het vind. Zelfs na bijna 50 jaar. Vroeger draaide ik het niet zo vaak. Het klonk allemaal wat minder dreigend vond ik toen. Te mak voor een Sabbath album.
Met dat in het achterhoofd ontstaat een (verkeerd) vooroordeel.
Het is heel erg sfeervol. Het titelnummer, Sabbra Cadabra en afsluiter Spiral Architect behoren tot het beste wat de band heeft gemaakt.
4* en op 31 in de 100 Greatest Albums of 1973 en momenteel op 19 in de jaarlijst 1973 van best ever albums.

Toen ik als tiener ergens rond 1981 Sabbath Bloody Sabbath uit de fonotheek in ons dorp leende, zorgde ik er wél voor dat ie op mijn kamer verstopt achter andere platen stond. Mijn ouders mochten deze duistere hoes, met daarop een door een angstdroom geteisterde man, niet zien. Dat zou ongetwijfeld tot gemopper leiden. Of meer.
Het was de enkele hoes, dus géén klaphoes. De mysterieuze foto op de binnenzijde daarvan kende ik nog niet.

Al vond ik de voorzijde heftig, de muziek viel dan weer tegen. Die kwam op mij over als weliswaar somber, maar ook vrij ingetogen. Deze puber ging voor harder en sneller met huizenhoge gitaarmuren. Laat dat nou níet de filosofie van de plaat zijn. De eerste riff in de titelsong is zeker heavy, maar al in de brug erna klinkt een jazzy gitaargeluid. Iets wat ik al wist van deze verzamelaar. Het hierop volgende A National Acrobat lijkt qua riff op het vorige nummer; ook dit is een prima lied, maar de tweede midtempo op rij.
Het akoestische Fluff vond ik prachtig. Als laatste van kant A klinkt dan eindelijk iets wat uptempo is. Toch vervalt Sabbra Cadabra na enige tijd alwéér in een trager tempo en het eindigt niet met een heftige slotclimax maar met piano en klein drumroffeltje.
Wat ik als puber wel lekker vond waren de gitaarsolo’s, soms zelfs drie tegelijk, zoals in Killing Yourself to Live. Buitenbeentje Who Are You? met zijn oersynthesizer (een Moog bespeeld door zanger Ozzy Osbourne) en hypnotiserende-onheilspellende melodie vond ik verrassend pakkend. En toch. Werd het een keer uptempo (Looking for Today), dan was de riff mij niet hard genoeg.

Ik heb het album een jaar of drie later nogmaals uit de bieb geleend, omdat mijn opname op cassettebandje niet goed meer was. Met andere verwachtingen luisterend, beviel de plaat iets beter. Bovendien viel mij op hoe goed Osbourne bij stem is: de man zingt hoger dan ooit zonder aan kracht te verliezen. Vermoedelijk had ik indertijd zo’n 2,5 ster gegeven.

Inmiddels ben ik dan eindelijk genoeg gerijpt om dit album te waarderen. Verdwenen is mijn hang naar harder-is-beter.
Het vinyl draait nu in zo’n speciale gekleurde versie. Dat laatste hoeft van mij eigenlijk niet, overbodige luxe; maar met de klaphoes in handen begrijp ik waarom gitarist Tony Iommi in zijn biografie Iron Man om de bandfoto grinnikt: het moest er mysterieus, Middeleeuws uitzien met dat hemelbed; jammer genoeg zie je rechts van de eiken kast een stopcontact…

Hij vindt deze plaat mét het album Heaven and Hell het hoogtepunt van hun discografie. Dit ondanks een schrijfblokkade. In Californië lukte het Iommi niet om met nieuwe riffs te komen, vertelt Osbourne in zijn bio I Am Ozzy, eveneens lezenswaardig. Dit werd verergerd door de afhankelijkheid en passiviteit van de andere bandleden, zoals Iommi zijn lezers fijntjes voorhoudt.
Desondanks kwamen de ideeën in Engeland wél. Iommi beschrijft ook hoe hij experimenteerde met keyboards, doedelzak, sitar en meer. Dat kostte veel tijd, mislukkingen gingen subiet de prullenbak in.
Wat resteerde werd dit album, achteraf gezien hun meest progressieve. Dit ondanks een uitputtend tourleven en het intensieve gebruik van cocaïne. Dat hun manager de band verwaarloosde, begon hen ook te dagen. Deze Patrick Meehan liet niet na zich op de hoes als director te laten noteren: centjes centjes centjes…

In 1983 of '84 gaf Osbourne in een interview in Oor af op Iommi, omdat deze er met zijn (drie)dubbele gitaarsolo’s op uit zou zijn geweest indruk te maken op anderen. Bij die woorden moest ik vooral aan dit album denken, met alle details en laagjes. De wrijving die er toen tussen de twee was, is lang voorbij. Het is Osbourne duidelijk geworden dat de riffman uitzonderlijk goed werk leverde en bovendien veel breder dacht dan alleen gitaren.
Zo is het orkest in afsluiter Spiral Architect, mijn persoonlijke favoriet, Iommi’s idee. Wat ik indertijd al prachtig vond, was het applaus aan het einde, waarna het lied kort terugkeert en wordt weggedraaid. Dat bleef hangen in de jaren erna!

De duistere voorzijde van de hoes was mij indertijd beter bijgebleven dan de achterzijde: daarop echter zie je hoe de man op bed inmiddels wordt getroost door engelachtige vrouwenfiguren, terwijl een enorme manspersoon beschermend aan het hoofdeinde staat. Een tweeluik dus, fraai geschilderd door fantasy-artiest Drew Struzan. Hier veel meer daarover.

Een album dat qua imago niet duister is, zoals ik eerst dacht. In muzikaal opzicht behoefde het de nodige draaibeurten, in mijn geval verspreid over enkele decennia. Nu het is gerijpt, geef ik Sabbath Bloody Sabbath vier sterren.

Dit is ook weer zo,n heerlijk album die vooral in het verlengde ligt van Vol4. Op deze voor mijn gevoel weer iets meer stevige nummers, maar ook hier word weer volop geexperimenteerd. Pracht plaat

In haar vijfde uiting toont Black Sabbath dat het kruit nog helemaal niet is verschoten. Sabbath Bloody Sabbath is kwalitatief consistenter dan haar onmiddellijke voorganger en vindt een uitstekende balans tussen allerhande progressieve uitstapjes en memorabele, sfeervolle songs. De groei van de verschillende bandleden als professionele muzikanten is hier duidelijk hoorbaar.

De opener is direct een hoogtepunt, zowel op dit album als in het gehele oeuvre van de band. Een scheurende, instant-legendarische riff en een Ozzy die zich opvallend goed staande houdt in de hogere vocale registers stelen de show. Als een achtbaan gaan we van de ene in de andere intrigerende passage over. A National Acrobat pikt het stokje naadloos over en volgt enigszins dezelfde formule, tot de opvallende wending in de slotfase, waar de spanning steeds verder opgevoerd wordt tot een abrupte finish je doet smachten naar meer.

Fluff heeft haar naam niet gestolen: dit lieflijk walsje gedanst door akoestische gitaar, piano, klavecimbel (allemaal gespeeld door Iommi nota bene) en bas is een klassieke troef uit de Sabbath-trukendoos om je als luisteraar helemaal zen te krijgen na het afgelopen gitaargeweld. Het is het muzikale equivalent van een netjes onderhouden Engelse bloementuin die zich na een aprilse plensbui reikhalzend opent naar de zon die haar eerste stralen door het grijze wolkendek boort. Het is de opmaat naar het heerlijk vuige, rockende Sabbra Cadabra. Rick Wakeman van Yes voegt op de piano en Moog een verfrissende muzikale dimensie toe. Geleidelijk gaat het nummer over in wat als een geïmproviseerde maar strakke jam aanvoelt, vooraleer drummer Bill Ward er een uitroepteken achteraan mag zetten.

De tweede helft van het album wordt geopend door het stevige Killing Yourself to Live. Opnieuw tast Ozzy de grenzen van zijn stembanden af: de hoge uithalen in het refrein worden bijna geschreeuwd, wat het nummer de nodige dosis venijn meegeeft. In de tweede helft krijgen we een tempowisseling naar een bijna funky passage vooraleer het tempo en de spanning geleidelijk terug worden opgeschroefd tot de laatste noot.

Tot dusver kent het album eigenlijk geen missers. Helaas worden we hierna getrakteerd op het duffe Who Are You?, aangedreven door een repetitief synthloopje dat voor mysterieus en sfeervol moet doorgaan, maar al heel snel vooral saai en uiteindelijk irritant wordt. Een kleine zijsprong naar een wat symfonisch aandoende passage ongeveer halverwege is nog het meest interessante wat het nummer te bieden heeft. Looking for Today stoort minder, maar is in vergelijking met het overige songmateriaal op dit album opvallend lichtvoetig en bijna vrolijk te noemen. De handklapjes en fluit helpen daarbij niet echt. Het refrein is ook best zwak. Gelukkig maakt de solo in de laatste minuut nog een en ander goed.

Spiral Architect voorkomt dat het album als een nachtkaars uitgaat. Van de spookachtige intro tot de beeldende teksten en de smaakvolle strijkersarrangementen, dit is Sabbath op zijn sfeerscheppend best. Een creatief, ambitieus en geslaagd experiment.

Jammer dat dit album in de tweede helft wat steken laat vallen. De rest van het album kan namelijk de eerste (en m.i. beste) twee platen gerust naar de kroon steken. Lof ook voor de iconische, duivelse hoes.

1. Black Sabbath
2. Paranoid
3. Sabbath Bloody Sabbath
4. Master of Reality
5. Vol. 4

Sterkste plaat van Black Sabbath Imo. Geen idee waarom, deze klikt op de één of andere reden meer met mij. Prachtige melodieen en met het gitaarwerk zit het ook wel goed. Daarnaast een consistent geheel, nergens zwakt het af.

Goed album hoor. Met killing yourself to livr, Spiral Architect en Sabra Cadabra als hoogtepunten. Het lijkt wel of Who are you voor een Bassie en Adriaan serie is gebruikt. Het op deze manier de synthesizer gebruiken klinkt wel heel kinderachtig. Fluff daarentegen vind ik wel een leuk intermezzo

Sabbath keek eigenlijk al vanaf het debuut verder dan de neuzen lang waren.
Of het nu het instrumentale tussendoortjes zijn, de fluit in Solitude, de conga's in Planet Caravan, het gebruik van de mondharmonica in The Wizard of de klavecimbel in Symptom of the Universe, de heren waren niet vies van het gebruiken van niet alledaagse instrumenten.
Een dergelijke invalshoek maakt Sabbath voor mij toonaangevend en weergaloos, niet alleen verantwoordelijk voor het ontwikkelen van een nieuw genre, maar tevens een weide blik op het muzikale landschap.
Ook op Sabbath Bloody Sabbath komt die insteek goed naar voren.