Extremely Loud & Incredibly Close - Jonathan Safran Foer (2005)

Het hoofdpersonage Oskar is ongelofelijk intelligent en misschien wel de leukste en grappigste die ik ooit in een boek ben tegengekomen. Het is ontzettend knap gedaan van Foer hoe hij de wereld aankijkt uit het standpunt van een 9-jarig jongetje.

In dit boek lopen er 2 verhaallijnen door elkaar. Enerzijds het verhaal over Oskar die betekenis probeert te geven aan de zinloze dood van zijn vader. Het ander verhaal gaat over de grootouders van Oskar, die vertelt over de Tweede Wereldoorlog en over de verdwijning van de grootvader van Oskar.

Ik vind het prachtig hoe beide verhaallijnen op het einde samenkomen en voor een geweldig slot zorgen. Zonder twijfel een absolute aanrader.

Mee eens, de gedeelten met Oskar waren, met name in het begin van de roman, ijzersterk. De andere delen halen alleen de vaart er nogal uit: ze leiden nogal af, en voegen in mijn ogen niets essentieels toe aan het verhaal. Daarnaast stoorde ik me eraan hoe 9-11 een steeds explicietere rol gaat spelen, terwijl het op de achtergrond juist al zo mooi doorschemerde. Tot zover de kritiekpunten, want verder een originele, frises roman die ook nog eens leest als een trein. 3,5*

Ik lees je opmerking nu pas... Nee, de roodgloeiendheid heeft zowaar vijf jaar geduurd - zal een hele verandering zijn om nu weer op normale temperatuur te komen!

De vertraging heeft met mijn vader te maken, die vond het boek helemaal niks, typisch Amerikaans en veel te modieus en zo - snap ik helemaal niks van en moet ik hem dringend eens onder de neus wrijven, maar het heeft wel mijn zin om het boek te lezen lang op een laag pitje gehouden. Tot ik Everything is illuminated cadeau kreeg van iemand, het geweldig goed vond, vervolgens vegetariër werd en Safran Foer tot ideologische held uitriep, en dan al mijn boeken in dozen gepakt had voor de verhuis en om de verveling van de verhuisdagen ook 's avonds door te komen dan maar hieraan begonnen, het enige boek van mijn huisgenote dat nog binnen handbereik stak. Om maar te zeggen: echt roodgloeiend, nee

Ik heb het boek trouwens in het Duits gelezen, dat kan vreemd lijken, maar beviel me eigenlijk uitstekend.

Het boek zelf dan: absoluut prachtig. Een soort kruising van City en De Boekendief, kon ik niet nalaten de hele tijd te denken (en van de Blechtrommel, maar dat is evident), maar dan op een heel slimme manier gekoppeld aan de actualiteit. Met City heeft het boek een vertetederende en fascinerende jonge hoofdfiguur gemeen, met De Boekendief de gave om historische trauma's in een toegankelijk verhaal te verwerken. Het is een sentimenteel verhaal, zoals hier al vaak aangehaald, en Safran Foer is niet de subtielste in de manier waarop hij emoties in zijn boeken durft op te stapelen en met veel oog voor effect op zijn lezer loslaat, maar het werkte bij mij wonderwel. Zijn tic om voortdurend vertelperspectieven te wisselen is een constante in zijn (nog tamelijk beperkte) oeuvre en hij weigert daarbij ook om de lezer bij de hand te nemen, zodat je pas ergens in de helft eindelijk snapt hoe het nu juist allemaal onderling samenhangt - een beetje vervelend al bij al, want zo mis je deel van de inhoud van de eerste hoofdstukken. Dat hij typografisch en visueel wat experimenteert vind ik leuk, vaak zijn het niet meer dan spielereien, maar soms is het ook wel echt functioneel. En bladzijden met maar één zin op of gewoon helemaal niks laten het lezen leuk vooruit gaan Enkel die sms-cijfers gingen er wat mij betreft over, ik heb echt een half uur zitten klooien met mijn gsm en geraakte er nog niet wijs uit...

Mooiste passages zijn de bezoekjes die Oscar aflegt bij alle Blacks - heel leuke miniatuurschetsjes van een mensheid die in de ogen van Safran Foer blijkbaar vrijwel volkomen uit getraumatiseerde weirdo's bestaat die ondanks hun moeilijke band met het leven toch om ter beminnelijkst worden geportreteerd. Van een hartverscheurend realisme getuigen dan weer de verschillende beschrijvingen van bombardementen in Hiroshima en Dresden - deze te koppelen aan een verhaal uit 9-11 is meteen ook de interessantste zet die Safran Foer in dit boek uithaalt. Niet om er een interpreterend historisch manifest van te maken, maar om een mooi, persoonlijk en fantasierijk verhaal op te spannen tussen de vernietigende kracht van wat misschien wel de drie meest traumatische en vooral buitengewoon zinloze gebeurtenissen uit de 20e eeuw zijn. En dat niet in een intellectuele klepper genre Omega Minor, maar in een toegankelijk, origineel verteld en aangrijpend verhaal over een kleine gedesoriënteerde jongen en zijn met emoties en relaties worstelende familie. Knap.

Twee woorden:
-Paul
-Auster

Betreft dit boek houdt ik het bij een aantal quotes:

Eén woord: mwoah.

Das niet eens een echt woord!

Tja, het is zeker een interessant verhaal, maar de uitwerking gaf mij toch vooral irritaties.

Het mooie aan literatuur is toch dat je met 26 luttele lettertekens en nog wat leestekens eender welke realiteit kan oproepen. De vormelijke spielerei was dan ook eerder irritant voor mij dan verhelderend.

Op zich heb ik geen probleem met een zonderlinge, vroegrijpe negenjarige. Alleen werden die andere excentrieke nevenfiguren me net iets te veel van het goede. Vreemd genoeg raakt het hele verhaal mij daardoor net minder.

Enerzijds kan ik nog begrijpen dat hij een soort terreurtegenwicht in de roots van de slachtoffers plant (het brandbommenbombardement op Dresden dat wel bekend, maar niet vaak, want weinig fraai, op terug geblikt)

Maar anderzijds lijken er alleen maar buitengewone mensen in het verhaal rond te lopen, met uitzondering van de moeder en Ron (waar dan ook weer een speciaal verhaal aan kleeft). Op zich allemaal niet erg, maar het deed bij eerder de aandacht verslappen dan dat het me het verhaal introk.

Ook de verschillende standpunten, maken het er allemaal een beetje diffuus op. Het leek nog op een ongelofelijke sterke plotontwikkeling te wijzen, maar ook dat was niet het geval. Het boek lezen is beslist de moeite waard, maar echt helemaal overdonderd erdoor ben ik toch niet.

Ik heb dubbele gevoelens bij dit boek. Enerzijds irriteerde Oskar nogal eens met zijn wijsheden en egocentrische gedachten (ik ben niet zo'n kinderliefhebber ), anderzijds had hij intrigerende ideeën en heeft het wel iets aandoenlijks zo'n jongetje dat een grote zoektocht naar een geheim van zijn vader op touw zet. Ook de brieven van zijn opa en oma zorgden voor ambivalentie: ik ben niet vies van een beetje symboliek en zieligheid, maar de huilerige toon (poëzie??) drukte vooral een rem op de boeiende zoektocht van Oskar. Aan het einde vallen die twee verhaallijnen natuurlijk netjes in elkaar; fijn voor de lezer die alles opgelost en afgerond wil hebben.

Misschien moet de roman nog een tijdje bezinken voor een definitief oordeel. Ik probeer het positief te zien: veel maffe personages (met aparte en soms vertederende manieren van omgaan met verdriet), maar ik moet ook steeds denken aan die sentimentele passages en een klein detail dat de hele grond van het verhaal minder geloofwaardig maakt: hoe kan die slimme vader van Oskar niet gemerkt hebben dat er nog een sleutel in de vaas zat die hij kocht? (En waarom stond er zo onpersoonlijk alleen de achternaam op? En... waarom zag Oskar niet dat het handschrift niet van zijn vader was?) Misschien heb ik er overheen gelezen.

Goed, dan toch nog iets positiefs: de manier waarop de angst rondom 9/11 in de roman verwerkt is, vooral te herkennen in Oskar die overal naartoe loopt omdat metro's zo'n goed doelwit zijn. En dat hij liever niet met de lift gaat omdat hij daar geen langzame dood wil sterven is ook wel mooi opgemerkt.

Ik ben blij dat ik dit veel besproken boek nu toch eens gelezen heb, maar ik weet niet of ik de meeste van deze figuren ook nog op het witte doek wil zien.

Ik heb net de eerste 30 blz gelezen maar het boek weet me niet te pakken. Ben net klaar met een aantal Murakami's die me veel meer konden bekoren. Nu toch maar dit boek even weg leggen en weer eens aan een Tolstoj beginnen. Mijn meest geliefde Rus. Maar dit boek ga ik later nog wel een keer een kans geven.