Atonement - Ian McEwan (2002)

Volgend jaar de verfilming van het boek met Keira Knightley.

Ik vond het geen overdonderend goed boek. Het was mooi, maar het deel van de oorlog vond ik ook vooral nogal saai, en het einde vond ik behoorlijk vaag. Kan iemand mij trouwens het laatste deel waar Briony al wat ouder is samenvatten? Want ik ben het vergeten.

Het laatste deel beslaat slechts een pagina of dertien en is nogal essentieel om de rest te begrijpen. Samengevat komt het erop neer dat Briony in dit deel haar zeventigste (dacht ik) verjaardag viert en terugkijkt op haar leven, en vooral op hetgeen ze heeft geschreven. Hierdoor begrijp je als lezer dat je in de voorgaande delen op het verkeerde been bent gezet.

Ik vind het zelf overigens een schitterende roman, veruit de beste van McEwan.

Wat een verhaal en wat een film! Prachtig.

Geweldig boek, net als de film, het valt niet te beschrijven maar dit boek heeft me enorm weten te raken, net als de film. Atonement vertelt het verhaal van Briony, Robbie en Cecilia, het is een dramatisch, volgens mijn moeder ingewikkeld verhaal maar ik was er volledig door in de ban en ik moet zeggen dat gebeurt enkel als ik echt ergens door wordt geraakt.

Goed boek. Toen de film uitkwam vond ik het tijd om dit boek van McEwan maar eens aan te schaffen. M'n stapel nog te lezen boeken was echter zo groot dat ik uiteindelijk toch eerst de film zag (die overigens erg mooi is). Meestal is de combinatie film zien en boek lezen niet zo fantastisch. Als je eerst het boek leest erger je je aan de film omdat je eigen beelden van personen en situaties heel anders waren dan ze in de film zijn en als je eerst de film ziet en dan het boek leest zie je steeds de filmbeelden voor je.

Dat laatste was in het eerste deel van het boek ook het geval, maar later hield dat op omdat het boek op een gegeven moment toch iets anders loopt dan de film. Dat is ook logisch, want elk medium heeft zo z'n mogelijkheden en beperkingen.

'Atonement' is een geweldig boek waarin liefde, oorlog, schuld en boete met elkaar verweven worden. Eerder las ik van deze schrijver 'Amsterdam', 'Saturday' en 'Black Dogs', maar 'Atonement' vind ik absoluut de beste van deze vier.

Fantastisch boek.

Na al deze enthousiaste reacties had ik veel van dit boek verwacht, maar het viel nogal tegen. Het verhaal kwam bijzonder traag op gang. Ben erg moeizaam door het eerste deel van het boek heen gekomen. Maar ook het tweede deel had met iets meer vaart geschreven mogen worden. Heb het boek nog niet uit. Ik lees door, omdat ik toch wil weten hoe het af gaat lopen, maar ik denk niet dat mijn uiteindelijke waardering boven de 2 sterren uit gaat komen.

Ik heb het boek in het Engels gelezen. Is toch wat moeilijker als bijvoorbeeld een boek van John Irving. Heb gewoon wat woorden opgezocht en wat zinnen herlezen. Al met al een boeiend verhaal dat erg goed is geschreven. Moest ook in het begin wat moeite doen om erin te komen, maar ben blij dat ik het helemaal heb uitgelezen.

Waarom niet 5*? Dat komt omdat ik sommige stukken langdradig en saai vond. Maar dat was niet veel, ik vond het einde verrassend en voorderest een goed boek. De film is trouwens ook aan te raden!

Het duurde even voordat ik in het verhaal zat maar las daarna als een trein. Het verhaal viel me wat tegen maar misschien lag dat gewoon aan de verwachting die ik had. Het boek werd me aangeraden in de boekwinkel en hoewel ik het met plezier heb gelezen is het zeker geen uitschieter.

Ik vond dit boek echt super goed.
Het is iets romantisch waar ik wel van hou.
Er zijn verschillende delen in dit boek en dan ook verschillende gebeurtenissen.
Het is een spannend boek dat je direct meeneemt in het verhaal.
Voor mensen die dit boek nog niet gelezen hebben is dit zeker een aanrader. Wie van liefde en oorlog houd is dit zeker een topfavoriet!
Verliefdheid kan veel doen met een mens!
Wat ik heel mooi vind is dat Briony haar fouten inziet en dat ze de waarheid verteld na al die jaren en dat ze haar boek een goed einde heeft gegeven.

Ik was en ben nog steeds erg onder de indruk van dit verhaal. Heel knap hoe McEwan het geheel construeert, maar nog knapper hoe hij zijn personages tot leven laat komen. Met veel gevoel en oog voor detail tovert hij in minitieuse beschrijvingen personen van vlees, bloed en ziel. Een zeldzaam talent voor het uitbeelden van beweegredenen, rare tikjes en emotie. In On Chesil Beach liet de schrijver dat al zien, maar hier tovert hij een hele werkelijkheid die door de jaren heen gevolgd wordt. De karakters komen tot leven, en juist daarin verstopt hij zijn plot.
Toen ik het boek na lezing dichtklapte was ik in gedachten nog tijden bezig uit te puzzelen wat er gebeurd was en waar de schrijver al op eerdere momenten hints had achtergelaten. Onvoorstelbaar knap.

Inderdaad een bijzonder sterk verhaal, dat nog beter op papier werkt dan tijdens de (indrukwekkende) verfilming. Ontroerend, origineel en ontzettend invoelbaar (vies woord, maar soit). Helaas vind ik dat McEwan soms wel erg veel woorden nodig heeft om een scène of gevoel neer te zetten; niet dat hij in de herhaling valt, en het trage begin past bijvoorbeeld ook goed bij de lome zomerdag die beschreven wordt, maar het kon voor mijn gevoel allemaal toch net iets puntiger en daardoor beklijvender. Nu gingen met name in het eerste deel de verschillende gevoelens van de verschillende personages een tikkeltje langs me heen.

Dit boek heb ik jarenlang links laten liggen. Ik dacht dat het een sentimenteel oorlogsdrama zou zijn, misschien wel door de filmposter van MovieMeter. Maar dat is het dus helemaal niet, de oorlog speelt slechts een bijrol in het verhaal en je zou McEwan groot onrecht aandoen wanneer je hem beticht van onecht sentiment. Boetekleed is namelijk een geweldige literaire prestatie. Het klassieke thema van de onvervulde liefde, in combinatie met een onterechte veroordeling, wist me op sommige momenten diep te ontroeren. Vooral het einde van deel één kwam binnen bij me, en hetzelfde geldt voor het prachtige slot, waarin McEwan en passant de twee helden alsnog laat overlijden. Fenomenaal gedaan. Ook de opbouw en de perspectiefwisselingen vallen bij het slotdeel helemaal op hun plek. De beste roman van McEwan die ik heb gelezen, en zoals de Volkskrant al terecht opmerkte sowieso één van de beste Britse boeken van het laatste decennium.

Waarom dan 'slechts' 4,0*, Roemer? Je lijkt toch eigenlijk héél erg positief.

Als je met Roemer op mij doelt: bij een 4-sterren boek ben ik soms al zo enthousiast dat m'n recensie een beetje onevenwichtig wordt, in de zin dat ik alleen de goede kanten belicht. Hogere scores gaan vaak puur op gevoel, zonder dat ik dat goed kan onderbouwen. Bij Boetekleed is het in elk geval zo dat de momenten van ontroering beperkt blijven tot het einde van deel 1 en het slotdeel, terwijl er ook wel wat mindere stukken zijn. Zoals je zelf al schreef komt het boek wat traag op gang, en ook het deel waarin Robbie zich tijdens de oorlog in Frankrijk bevindt is minder interessant (vooral de scene waarin zijn twee kompanen en hij die RAF-piloot redden, een voorval wat je nog eerder in een jeugdboek verwacht tegen te komen). Bij mij derhalve geen twijfel over de vier.

Ja, daar doelde ik inderdaad op - excuus. Verder: duidelijk verhaal, dank.

Helaas heb ik van dit boek eerst de film gezien, waardoor ik me meer bezig heb gehouden met verschillen en overeenkomsten (voor zover ik me de film herinnerde) dan met het puur genieten van het boek. Uiteraard niet de beste benadering, zeker niet als er nauwelijks verschillen te vinden zijn. Op zich goed als een film trouw aan het boek is, maar voor mij was er daarom weinig nieuws te bekennen.

Natuurlijk mag dat mijn beoordeling niet beïnvloeden, Atonement verdient een hoog cijfer. Door de overtuigende wijze waarop naar het enorme misverstand wordt toegewerkt door de verschillende partijen, de manier waarop McEwan beschrijft hoe het de personages daarna vergaat, de compassie die hij toont voor de uiteenlopende vormen van menselijk gedrag in tijden van persoonlijke en algemene crisis. Een prachtige uitwerking van de idee dat een dader soms ook slachtoffer kan zijn van zijn of haar eigen misstappen.

Het hoofdthema van deze roman is de ontwikkeling die Briony doormaakt als schrijfster. In het begin schrijft ze een ultraromantisch toneelstuk met een happy end, te veel adjectieven en moeilijke woorden die ze zelf niet begrijpt. Ze is een kind met te veel fantasie. Later ontwikkelt ze een meer realistische stijl waarin dezelfde gebeurtenis uit verschillende standpunten verteld wordt. Het laat zich raden dat het boek dat je aan het lezen bent, door Briony zelf geschreven is. Ook deze roman lijkt een happy end te krijgen, totdat ze op de voorlaatste bladzijde langs haar neus weg de ware toedracht meldt.

Het landgoed in Surrey is mooi beschreven, net als zijn bewoners. De gebroken vaas is een symbolische voorafspiegeling van Cecily’s ontmaagding. Lola krijgt een zoet stukje chocolade van Paul, haar toekomstige aanrander en echtgenoot. De overgang naar de oorlog is bruusk, maar tegen het einde valt alles mooi samen. Een interessant detail is dat Robbie vlak bij de Belgische grens sneuvelt, in Bray-Dunes. McEwan schreef een roman over liefde en oorlog, maar vooral ook een bespiegeling over stijl en verteltechniek.

Toen ik ‘Atonement’ oppakte, verwachte ik een moderne interpretatie van het realisme. In het eerste gedeelte voldeed het boek aan mijn verwachtingen. Gedurende een klamme zomerdag ervaren we hoe aspirant-schrijver Briony Tallis een aanvaring, tussen haar zus (Cecillia Tallis) en de potentiële geliefde van haar zus (Robbie Turner), verkeerd interpreteert. Dit leidt uiteindelijk ertoe dat Briony onterecht Robbie aanwijst als dader van een zedendelict. McEwan bouwt goed op naar deze beschuldiging. De omgeving voegt bovendien veel sfeer toe. Het landhuis benadrukt immers subtiel dat de immer aanwezige weelde slechts mondjesmaat vergane glorie verhult. Het decor is zelfs eerder een soort gouden kooi! De wijze waarop de omgeving en de personages wordt beschreven, heeft iets weg van de sociale romans van de 19de eeuw. Alleen door de dreiging van de tweede wereldoorlog merk je dat dit boek recenter is geschreven.

Het moment dat de oorlogsdreiging zich voltrekt, vormt dan helaas het slechtste segment van dit verhaal. We volgen in dit tweede gedeelte Robbie Turner als soldaat. De aftocht bij Dunkirk is een interessant gegeven, maar hier mis ik de beklemmende sfeer. Die beklemming keert gelukkig terug in het derde gedeelte. We volgen hier Briony als zuster in een ziekenboeg vol gewonde soldaten. De interactie tussen grafische verwondingen, oorlogstrauma’s en stijgende vermoeidheid resulteert in een intense leeservaring.

In dit derde gedeelte viel mij bovendien op dat McEwan subtiel speelt met taal. Het verhaal start met een droge, rationalistische toonzetting, maar gaandeweg worden impressionistische beschrijvingen van driften, impulsen en herinneringen geïntroduceerd. In het ziekenhuis openbaart zich zelfs het modernisme van een Virginia Woolf. Vloeiend gaat een gedachtestroom over van de ene naar de andere patiënt. Het vierde gedeelte zet deze taalprogressie prachtig voort.

De postmodernistische twist onderstreept namelijk de thematiek van dit boek. We blijken vanaf de eerste pagina een vertelling van Briony te hebben gelezen. Gedurende het verhaal zocht ze naar een verlossing van haar geschonden geweten. Vergiffenis blijkt echter onmogelijk, daar Robbie en Cecillia stierven in de oorlog. Binnen een roman kan Briony toch haar verleden afsluiten. Ik vond het een verrassende conclusie die intrigerend speelt met de waarde van waarheid. De vraag die echter het ongemakkelijkst nazindert, was of menigeen in de werkelijkheid niet vergelijkbare narratieven vormt. Een oordeel is immers wel vaker een extrapolatie uit subjectieve indrukken. De gevolgen mogen dan banaler zijn; de misdaad van Briony is nog altijd een menselijke.

'Atonement' bleek een onverwachte voltreffer. Een prachtig, emotioneel verhaal dat sluimerend opbouwt naar een memorabel slotakkoord. Een van de hoogtepunten van dit leesjaar!