Leila's Brothers (2022)

Aangekocht door The Searchers. Releasedatum nog onbekend.

Vanaf 16 maart 2023 in de bioscoop.

Voor twee-en-een-half uur Perzisch gebekvecht ben ik altijd wel te porren. Ditmaal is het centrale personage Leila, een kloeke vrouw die omringt wordt door vier halve mislukkelingen, die nu eenmaal haar broers zijn. Alle vier kunnen ze het maar lastig bolwerken in een samenleving die wordt geteisterd door economische neergang, hyperinflatie en een allesverdrukkende hang naar (familie)eer bij de oudere generatie. Leila's meesterplan om hen samen een winkel te laten starten krijgt dan ook met de nodige tegenslagen te maken.

Deze film gaat uiteindelijk over generaties. De hopeloos vastgeroeste oude generatie, de hoopvolle en nog onwetende jonge, maar bovenal de verloren generatie in het midden. Dertigers en veertigers die hun leven niet op de rit weten te krijgen in de huidige Iraanse samenleving. In dat thema zit natuurlijk genoeg verholen maatschappijkritiek, die de goede verstaander wel uit de film zal weten te halen.

Minpunten: film is echt veel te lang en de dialogen zijn soms wat statisch, alsof het een toneelstuk is. De cast is wisselend van niveau. Wel leuk om Peyman Moaadi (Separation) terug te zien, inclusief hip staartje.

Een jaar na de dood van een neef hoopt de analfabetische en aan opium verslaafde Esmail [Saeed Poursamimi] als oudste oom de nieuwe patriarch van de familie te worden. Wanneer Bayram [Mehdi Hosseinina] hem eindelijk aanwijst als familiehoofd is Esmail verplicht om bij een buitensporig opgezet huwelijksfeest het grootste cadeau (40 gouden munten) te geven. Dochter Leila [Taraneh Alidoosti] – het enige gezinslid met een solide inkomen – denkt dat Esmail zich voor het karretje van zijn familie laat spannen in ruil voor erkenning en zet hem onder druk om het geld te gebruiken om haar vier werkloze broers te helpen een winkeltje te starten. De opening (een gewelddadige confrontatie tussen politie en werknemers van een fabriek die failliet is gegaan) is veelbelovend en de huwelijksceremonie is eveneens een visueel huzarenstukje. Het acteerwerk van met name Poursamimi, Alidooster en Mahammadzadeh (als de meest pragmatische broer) is ook uitstekend, maar de rest van dit ruim 160 (!) minuten durende familiedrama bestaat voornamelijk over statisch gefilmde gesprekken en discussies. Had zeker een uur korter gekund.

Ik vond dit geloof ik een vervelende film. Lastig de vinger op zere plek te leggen, maar het voelde niet goed.

Allereerst is film simpelweg veel te lang, die tijd heeft deze film ook echt niet nodig, in twee uur was verhaal sterker geweest. Veel herhaling en dialogen die maar doorgaan en waarin werkelijk alles uitgesproken moet worden. Des te opvallender dat meeste familieleden waar we drie uur mee optrekken toch karikaturen blijven: de dikke broer met vijf kinderen, de domme broer, de zichzelf wegcijferende moeder, zelfs de vader die zich stilstaat op respect van de familie, ze blijven eendimensionaal en je komt weinig over hun achtergrond of gevoelens te weten. Met leila en alireza lukt dat iets beter, maar ook hier blijft het vaak één emotie. Veel binnenscenes. voelden meer als een soap of slechte komedie, waarin ieder personage een zegje heeft in iedere scène. Heel weinig poëzie in deze film, ruimte voor het onuitgesproken of gevoel, het is allemaal heel letterlijk. Zonde, want zodra het wel gebeurt, de openingsscène, de bruiloft en het slot, is de film direct veel interessanter.

Veel problematischer vind ik dat ik niet goed begrijp wat regisseur ons wil vertellen. Film deed mij beetje aa. Parasite denken, ook hier een arm gezin dat krachten bundelt om een laatste poging te doen een plekje in de vaart der volkeren te bemachtigen, terwijl samenleving op hen neerkijkt. In parasite doen ze soms stomme dingen, maar heeft familie altijd zorg voor elkaar en heb jij daarom sympathie met hun pogingen. In deze film doet iedereen zo lelijk tegen elkaar en zo dom, dat ik het gevoel kreeg dat ik als toeschouwer vooral deze domme familie en hun domme kansloze pogingen moest uitlachen. Armoede als leedvermaak. Investeren ze hun hele vermogen en dromen in een wc-ruimte die tot winkel moet worden opgetoverd, dan krijg je dat te horen terwijl je letterlijke scheten van de wc-bezoekers hoort. Dat voelt echt als uitlachen, Ik miste sympathie voor de karakters. Dat kan niet de bedoeling zijn regisseur, maar ik zat hele film met dit ongemakkelijke gevoel.

Nogmaals, ook paar mooie stukken, vooral het gekonkel rond de opvolging van patriarch in begin en op bruiloft vond ik mooi, geeft een interessant inkijkje in huidige Iran, traditie versus vooruitgang, jong versus oud, arm versus rijk, het kapitalisme dat ook in dit land overal de macht grijpt, maar ben benieuwd wat de regisseur nu precies wil aankaarten.

Opnieuw een pakkend familiedrama van regisseur/schrijver Saeed Roustaee (Abad Va Yek Rooz), nu over een gezin dat door werkloosheid het hoofd nauwelijks boven water kan houden. De enige dochter heeft wel een idee hoe de situatie verbeterd kan worden, maar dat strookt niet met de ambities van haar vader. Intens drama waarin de gemoederen regelmatig hoog oplopen. Vooral het optreden van Taraneh Alidoosti (eind vorig jaar nog gearresteerd door het Iraanse regiem) springt in het oog, maar dat is onderhand geen verrassing meer.

Ik blijf het herhalen, maar Iraanse cinema boeit me wel en staat zeker in mijn top 10 van favoriete filmlanden. Niet alleen het oudere werk van Kiarostami of de docu-stijl van Panahi, maar ook hedendaagse drama's die vaak een interessante inkijk geven in de culturele en religieuze gebruiken van strenge islamitische staat.

Interessant hoe hier een weinig financieel draagkrachtig gezin pogingen onderneemt om gezamenlijk een winkeltje te runnen. Weinigen zijn momenteel echt succesvol. Niet dat men altijd schuld heeft aan de situatie. Wanneer je werkgever je al 8 maanden niet heeft uitbetaald en er sociale onrusten uitbreken in de fabriek, dan rest je weinig keuze. Integendeel, de compensaties zijn erg laag en niet in verhouding tot de geleverde arbeid, maar protesteren leidt helemaal tot geen inkomen of zelfs uitkering van de overheid. Ook de internationale sancties of internationale geopolitieke ontwikkelingen spelen een rol. Weinig subtiel werd dan ook verwezen naar toenmalig president Trump op de TV.

Een andere broer heeft een nest kinderen en vindt ook geen werk. Nog een andere is zowat het zwarte schaap met 12 stielen, 13 ongelukken en vooral veel schulden. Komt daarbij dat er van de ouders zelf weinig cohesie of betrokkenheid komt. Neen, daar is men bezig met de eigen sociale status om als pater familias van de familiegemeenschap te worden. Alleen kost die status ook geld, niet beseffende dat dit veeleer een vergiftigd geschenk is.

De meest nuchtere van de bende is dan nog de zus. Het viel me op hoe vrijpostig tot zelfs beledigend zij kon en mocht zijn ten aanzien van haar ouders. De verwijten zijn niet min. Haar oprechte, maar bazige mening naar haar broers toe was ook vaak raak. Voorts erg veel gekibbel en geruzie. Van eendracht was weinig sprake. Na twee uur had je het dan wel gezien. Net iets te lang om écht volledig aan te slaan, maar zeker niet slecht.

Iraanse regisseur veroordeeld tot zes maanden cel vanwege vertoning van Leila's Bothers