Jump to content

Peleti tektonika

From Wikipedia

Peleti tektonika[1] sa ikoya na vakasama vakasaenisi ni litosfera ni Vuravura e oka kina e vica na lelevu ni tektonika peleti, ka sa toso vakamalua tiko mai na 3–4 na bilioni na yabaki sa oti.[2][3][4] Na ivakaraitaki e tara cake ena vakasama ni drodro ni konitineni, e dua na vakasama e tubu ena imatai ni vicasagavulu na yabaki ni ika 20 senitiuri. Peleti tektonika e mai ciqomi ena jiosaenitisi ni oti na kena vakadeitaki na kena tete na dela ni wasawasa ena loma ni 1960 vakacaca. Na veika e yaco ena kena buli na peleti kei na kena buli na qana ni Vuravura e vakatokai me tektonika. E dau yaco tale ga na peleti tektonika ena so tale na veivuravura kei vula.

Mape ni 16 peleti lelevu ni Vuravura

Na lithosphere ni vuravura, na kaukauwa e tautuba ni vuravura oka kina na qana kei na ecake mantel, e wase rua ki na vitu se walu na peleti lelevu (vakatau ena kena vakamacalataki) kei na vuqa na peleti lalai. Na vanua e sota kina na peleti, na nodra toso veiwekani e vakadeitaka na mataqali peleti iyalayala (se cala) veicurumaki, duidui, se veisautaka. Na toso ni veiwekani ni peleti e dau tekivu mai na saiva ki 10 cm ena veiyabaki.[5] Na cala e dau vakayacori vakalevu ena qele, sotava na uneune, cakacaka ni volukano, veiulunivanua-tara, kei buli ni veibuca ni wasa.

Veitikina

[veisau | edit source]
  1. Little, Fowler & Coulson 1990.
  2. Dhuime, B; Hawkesworth, CJ; Cawood, PA; Storey, CD (2012). "A change in the geodynamics of continental growth 3 billion years ago". Science. 335 (6074): 1334–1336. Bibcode:2012Sci...335.1334D. doi:10.1126/science.1216066. PMID 22422979. Unknown parameter |s2cid= ignored (help)
  3. Harrison, TM (2009). "The Hadean crust: evidence from> 4 Ga zircons". Annual Review of Earth and Planetary Sciences. 37 (1): 479–505. Bibcode:2009AREPS..37..479H. doi:10.1146/annurev.earth.031208.100151.
  4. Windley, BF; Kusky, T; Polat, A (2021). "Onset of plate tectonics by the Eoarchean". Precambrian Research. 352: 105980. Bibcode:2021PreR..35205980W. doi:10.1016/j.precamres.2020.105980. Unknown parameter |s2cid= ignored (help)
  5. Read & Watson 1975.