Suoločielggi guovllus leamašan garra stoarbma ja dat lea dagahan mearkkašahtti vahágiid. Muorat leat gahččan biillaid ja dáluid ala ja maiddái elrávdnji ja čáhci leat boatkanan. Olbmot leat šaddan guođđit ruovttuideaset. Dasa lassin lea dáhpáhuvvan lihkohisvuohta, mas váralaš ávdnasat leat dagahan olbmuide váttuid ja sii dárbbašit veahki. Garra dálkki geažil leat maid muhtimat láhppon duoddarii ja eiseválddit šaddet vuolgit ohcat.
Dákkár govahallon dilis hárjehalle gádjundoaimmaid mannan bearjadaga Suoločielggis. Vaikko vahágat ja lihkohisvuođat eai lean duohtavuođas dáhpáhuvvan, de hárjehusa goit čađahedje dainna ulbmiliin, ahte vejolaš heahtedilis Lappi eiseválddit ja eaktodáhtolaččat máhttet bargat ovttas.
Suoma Rukses Ruossa Lappi biire gearggusvuođahoavda Tanja Sälevä oaivvilda, ahte boaittobeale guovlluin olbmot leat ráhkkanan luonddu fámuid dagahan heahtediliide buorebut go gávpotbirrasis, gos veahkki lea lahka ja jođánit fidnemis.
– Dáppe olbmot jo dihtet, ahte veahki sáhttá šaddat vuordit guhká. Jus juoga dáhpáhuvvá, de ferte nagodit ieš birget muhtin áigge, ovdal go oktage boahtá veahkkin, dadjá Sälevä.
”Mis leat iešvuođat, mat eai soaitte gávdnot Mátta-Suomas vealttekeahttá ollenge”
Lappis leat guhkes gaskkat ja dat leage okta stuorámus hástalus dalle, go veahki galggašii fidnet. Lappi guovlohálddahuslágádusa gádjundoaimma ja ráhkkaneami vástoguovllu hoavda Joni Henttu dadjá, ahte maiddái davi dálkkit ja buollašat dagahit iežaset hástalusaid gádjundoaimmaide.
– Mis lea iežamet teknihkka ja taktihkka ja dat mo mii gárvodit. Mis leat iešvuođat, mat eai soaitte gávdnot Mátta-Suomas vealttekeahttá ollenge, čilge Henttu.
Son jeđđe, ahte jus luondduroasut dagahit olbmuide heađi dahje stuorra lihkohisvuohta deaivida, de Lappis gal gávdno gearggusvuohta dustet dákkár diliid.
– Lappi eiseválddiid doarjjan lea eaktodáhtolaččaid gádjunbálvalus, ja mii hárjehallat ovttasbarggu geažos áigge. Jáhkán, ahte jus Lappis juoga stuorra dáhpáhuvvá, de mii gal nákcet dikšut dili. Ja dieđus mii fidnet veahki eará guovlluin maiddái, dadjá Joni Henttu.
Lappi gádjunlágádusa Roavenjárgga buollinčáskadeddjiid hoavda Matti Riikola mielas leage dehálaš hárjehallat jeavddalaččat. Son muitala, ahte duođalaš heahtedilit leat goit hui hárve.
– Lihkus dat eai leat ja danin mii geahččalit hárjehallat nu eakti dilálašvuođain go vejolaš. Suoločielgái lea guhkes mátki ja buot ferte buktit deike biillain. Duohtavuohta lea, ahte jus geavašii lihkohisvuohta guhkkin, de dat livččii duođaid hástaleaddji ja áddjás bargu, dadjá Riikola.
Dálkkádatrievdan hástala árktalaš guovlluid ceavzilvuođa
Københápmana universitehta professor Jacob Taarup lea dutkan olu ceavzilvuođa ja birgema árktalaš guovllus. Son lei mielde Suoločielggi hárjehusas ja dadjá, ahte sámeguovllus stuorámus hástalusaid buktá dálkkádatrievdan.
– Stuorámus rievdadusat máilmmis dáhpáhuvvet dál dáppe. Dat gal hástala dán guovllu olbmuid ceavzima, dasgo ii leat nu álki vuogáiduvvat dáidda rievdadusaide, dadjá Taarup.
Professor Taarup čilge, mo dálkkádatrievdan lea dagahan ain eanet garradálkkiid ja buktán báhkaid ja dat njuolga váikkuhit sihke elliide ja olbmuide.
– Dál mii ja servošat geahččalit vuogáiduvvat dillái ja ceavzit. Ja organisašuvnnat ja olbmot dárbbašit dan várás ođđa dáidduid ja máhtu, vai birgejit boahttevuođas, dadjá professor Jacob Taarup.
”Hárjehusas lihkosmuvvá, go áššit mannet endorii”
Suoločielgái ledje mannan vahkkus čoahkkanan iešguđet Lappi eiseválddit gádjunbálvalusseminárii, mii de nogai oktasaš gádjunhárjehussii.
Mielde ledje Lappi guovlohálddahuslágádus, Lappi boleslágádus, Lappi buresveadjinguovlu, Lappi rádjegozáhuslágádus, Jeagárprigada, Suoma Rukses Ruossa Lappi biire, eaktodáhtolaš gádjunbálvalusa Vapepa ja Oahppoguovddáš Sivis.
Suoma Rukses Ruossa Lappi biire gearggusvuođahoavda Tanja Sälevä sávvá, ahte ovttasbargu ovddiduvvo boahttevuođasge.
– Láven dadjat, ahte hárjehus lihkosmuvvá dalle bures, go máŋga ášši mannet endorii. Go dain mii de oahppat eanemus ja fuobmát váttis áššiid. De mii bastit buorebut boahttevuođas hárjehallat daid ja smiehttat, ahte mo mii sáhttit buoridit, dadjá Sälevä.
