Sápmi

Báikkálaš vurddii geasihanbiilla badjel 12 diimmu – olgoriikalaččat leat barggahan geasihanbiilavuoddjiid

Guhkes gaskkaid dihte veahki sáhttá šaddat vuordit geaidnoguoras diibmoviissáid.

Olgoriikkalaččain lei lihkku mátkkis. Sii gárte vuordit golbma diimmu geasehanbiilla muhto besse liggedallat báikki ala boahtán busses.
  • Mira Rauhala
  • Kirsti Länsman

Dát lea viehka dábálaš bargobeaivi avvillaš Hannu Aleniusii. Olgoriikalaš lea vuodján badjelgeainnu ja son vuolgá geasehit.

Indonesialaš Gerald Wartin lei bearrašiinnis jođus Anáris Girkonjárgii.

– Geainnu alde lei assás muohtageardi ja biila eambo čeasai čeargamii, čilge son.

Dán dálvvi Aleniusa fitnodagas leamašan ollu bargu geassit biillaid fas luotta ala.

– Geainnuid ortnet leamašan veháš headju, muhto dábálaš dálvesiivvuthan dál leamaš. Eanemus váttisvuođat šaddet olgoriikalaš láigobiilavuoddjiide, geat eai leat hárjánan muohttagii.

Yrittäjä Hannu Alenius hinaa vuokra-autoa pois ojasta 02.01. 2025 Väylässä, Sevettijärventiellä.
Geasihanbiilavuoddji Hannu Alenius geasihii indonesialaš Gerald Watin láigobiilla fas luotta ala vai sii besse joatkit mátkki Avvilis Girkonjárgii. Govva: Kirsti Länsman / Yle

Seammá muitala Eemeli Hartikainen. Son bargá Roavvenjárggas sin bearašfitnodagas, mii doaibmá geasihansuorggis olles Lappis.

– Dálvit go bohtet olu olgoriikkain turisttat davás vuojašit láigobiillaiguin, de dat oidno statistihkain. Biillat sáhttet bieđganit ja šaddet vahágat. Dat lasihit geasihandárbbu.

Geasihandárbbuid lasihit maiddái dálkkit.

– Buoláš stirduda biillaid ja šaddet elrávdnjevigit, čilge Hartikainen.

Báikkálaš vurddii iežas biilla geasiheami jándorbeali

Go Marjaana Aikio lei vuodjimin Avvilis ruoktot, deaivvai son báikái, gokko olgoriikalaččaid láigobiillat ledje bisánan geaidnogurrii. Aikio lei vuodjimin daid meattá go biillain nubbi fáhkka jorggihii rastá geainnu čájetkeahttá čuovgga.

– Ii ábuhan eará go jorgalit doaresbeallái. Ballen ahte dáhpáhuvvágo dás mii nu, lihkus ii earágo biilii vehá geavai.

Marjaana Aikio  Yle Saamen toimitiloissa 03.01.2024, taustalla Outi Pieskin hapsutaidetta, Inari.
Marjaana Aikio šattai vuordit biilla geasiheami badjel 12 diimmu. Govva: Kirsti Länsman / Yle

Aikio riŋgii geasihanbiilla vuoddjái ja gulaskuttai vuordináiggi.

– Dat logai ahte son lea Čeavetjávrris ja sus leat vel čieža biilla geasihit Čeavetjávrri ja Anára gaskkas ja vel okta Aŋŋel luoddaearus.

Loahpaloahpas Aikio šattai vuordit biilla geasiheami badjel 12 diimmu. Lihkus ustit lei lahka ja son beasai stobus vuordit geaseheami.

– Leago duođaid nu, ahte báikegotti olbmot galget vuordit go doppe veahkehit olgoriikkalaččaid, son jearrá.

Lihkohisvuođat mannet ovddemužžan bargolisttus

Alenius dadjá, ahte sii eai geahča leago báikkálaš vai turista. Sii vigget bálvalit dáhpáhusortnega mielde.

– Avvilis leat vihtta guhtta geasihanbiilla, de eathan mii juohke báikái geargga dakkaviđe, guhkes gaskkaid dihte olbmot šaddet vuordit.

Lihkohisvuođat gal mannet buot diŋgojumiid ovddabeallái, muitala Eemeli Hartikainen.

– Jus geaidnu lea gitta lihkohisvuođa dahje bártti geažil, dakkárat mannet buot ovddemužžan bargolisttus vai johtolat beassá johtit.

”Gilvaluvvon suorgi”, lohká fitnodatdoalli

Dáhkádusfitnodagain leat iežaset ovttasbargoguoimmit, geain diŋgojit bálvalusaid. Jus geasiheapmi lea diŋgojuvvon dihto fitnodagas, Alenius ii sáhte veahkehit vaikko deaivvašiige vuodjit dáhpáhusbáikki meattá.

Su mielas lea boastut, ahte olbmuide lohpidit jođánis veahki vaikko šaddetge vuorddihit sin máŋga diimmu.

– Sáhtášiihan mis leat eanet ovttasbargu fitnodagaid gaskka, smiehtada Alenius.

Hartikainen muittuha, ahte gánneha álo váldit biilii fárrui liegga bivuid go goassige ii ovddalgihtii dieđe, mii geainnu alde sáhttá geavvat.

– Davvin leat guhkes gaskkat. Dan eai mátkkálaččat álo áddege man guhkes mátkkiid šaddá johtit jusmat biilla ferte fievrridit mearkafuolahussii vaikkoba Avvilis Roavvenjárgii, measta 300 kilomehtera ovtta guvlui.